روایت مرحوم قره‌باغی از دیدار با رهبر انقلاب و نقش ایشان در عرصه فرهنگ و هنر

 اسفندیار قره‌باغی، خواننده و آهنگساز پیشکسوت اهل تبریز  ۱۷ آذر ۱۴۰۱ چشم از جهان فروبست. وی در دوران انقلاب اسلامی آثار متعددی با محوریت انقلاب داشت که سرود «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» از ماندگارترین آثار این هنرمند فقید به حساب می‌آید.

 آقای اسفندیار قره‌باغی: وقتی انقلاب شد من جوان بودم، ولی یک جوان معمولی نبودم. فعّال بودم؛ مثلاً در طرح‌ریزی ماجرای کمیته‌ها به آقای مهدوی‌کنی و دیگر دوستان کمک می‌کردم. از آن زمان ارتباط ما برقرار بود تا اینکه دُور رسید به سرودسازی. در سرودسازی، آقا(۱) خیلی پشتیبان ما بودند. چندین بار آمدند تالار وحدت و ما برای ایشان با ارکستر سمفونیک و گروه کُر اجرا میکردیم؛ یا به‌عنوان مثل آقای شمسایی(۲) را می‌فرستادند اداره پیش ما تا تولیدات جدیدمان را بگیرد و ببرد برای ایشان که گوش کنند.

همیشه محبّت داشتند و از طرف ایشان مؤیّد شده‌ایم. این نازنین، هنردوست است و دوستِ سی و چهار-پنج ساله‌ی بنده. علاوه بر اینکه ایشان مقامشان رهبری است و هدایت -یا هر چه اصلاً ما به این‌ها کاری نداریم-، من قلبِ این مرد را دوست دارم. خودشان هم می‌دانند، بارها به ایشان گفته‌ام که به عشق شما زنده‌ام و این را از صمیم قلب می‌گویم. پانزده شانزده سال بود که ایشان را ندیده بودم. بارها شده بود کسی با من تماس گرفته و گفته که آقا گفتند احوال شما را بپرسیم. ارزش این خیلی بالاست.

امروز هم خدمت شما عرض کردم اینجا و دیگران شنیدند، گفتم «آقا نه به عنوان یک دوست سی‌وچندساله، بلکه به‌عنوان یک مسلمان انقلابی ایرانی -فرق نمی‌کند هر کسی- به خاطر سی و چند سال مشقت‌هایی که شما به خاطر ما تحمل کردید، ما واژه‌اش را بلد نیستیم که چطور از شما عذرخواهی کنیم اما تنها کاری که از دستمان بر می‌آید این است که بگوییم دست‌هایتان و پاهایتان را می‌‌بوسیم.» ۱۳۹۲/۱۱/۲۱

پی‌نوشت:
۱) حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
۲) آقای حسین شمسایی: از همکاران اجرایی دفتر ریاست جمهوری در دهه ۶۰

هنری که برای موزه نبود

 مرحوم دکتر حبیب‌الله صادقی از هنرمندان متعهدی بود که از آغاز انقلاب اسلامی، هنر خویش را به خدمت مردم و آرمان انقلابی آن‌ها درآورد. وی از نقاشانی بود که در جریان نهضت امام خمینی رحمةالله‌علیه تنها به نظاره‌گری نپرداخت، با مردم همراه شد و برای حمایت از مبارزه علیه رژیم طاغوت، هنر و ذوق متعهد خویش را به میدان آورد. این همراهی البته بدون شناخت نبود. مرحوم صادقی عقیده داشت مفهوم مقاومت در هنر مفهوم جدیدی نیست و هم‌زمان با استعمار غرب شروع شده و همواره در پی آن بوده تا از فرهنگ یک ملت در برابر دشمن استعمارگر دفاع کند.
دکتر حبیب‌الله صادقی پنجم مرداد ۱۴۰۱ در ۶۵ سالگی دعوت حق را لبیک گفت. رهبر انقلاب اسلامی در پیامی درگذشت این هنرمند برجسته و انقلابی را تسلیت گفتند. 
 استاد صادقی از هنرمندان وفادار به انقلاب اسلامی و مجاهدی نستوه بود. وی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با ورود به بخش فرهنگی سپاه پاسداران، آثار فراوانی را در قالب‌های گرافیکی، تصویرسازی و کاریکاتور برای دفاع از ارزش‌های انقلاب طراحی و اجرا نمود. سپس با تأسیس "حوزه اندیشه و هنر اسلامی" به‌عنوان یک عضو فعال به آن پیوست و پس از وابسته شدن این مرکز "مردم‌نهاد" به سازمان تبلیغات اسلامی در همان‌جا به کار خود ادامه داد. وی هم‌زمان به تعلیم هنرجویان جوان متعهد نیز می‌پرداخت و پس از ایجاد دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه شاهد و نیاز به استادان مجرب و مؤمن به انقلاب و دعوت از ایشان، به عضویت هیئت‌علمی آن دانشکده درآمد و تا پایان عمر در این سمت انجام‌وظیفه کرد.

مرحوم حبیب‌الله صادقی در طول تدریس و فعالیت علمی در آن دانشکده، آثار متعدد و کم‌نظیری را در قالب نقاشی، کاریکاتور و تصویرسازی و حتی نگارگری به تصویر کشید. وی را می‌توان فعال‌ترین هنرمند حوزه هنرهای تجسمی انقلاب اسلامی دانست، چراکه در تمامی موضوعات و مسائل روز انقلاب، با آثار زیبایی که خلق می‌کرد به عهدش با انقلاب عمل می‌نمود و هم‌زمان به فعالیت‌های اجتماعی و انقلابی نیز می‌پرداخت. مسئولیت برگزاری برنامه‌های جشنواره‌ای و نشست‌های علمی و کارگاه‌های موقت هنری برای نمایش توانمندی هنرمندان جبهه انقلاب اسلامی، یک نمونه از فعالیت‌هایش بود. او سالیان متعددی مسئولیت کمیته هنری ستاد مرکزی دهه فجر انقلاب اسلامی را عهده‌دار بود و بیش از ده‌ها پوستر ویژه دهه فجر را رایگان و بدون هیچ چشم‌داشتی طراحی و اجرا کرد. مرحوم صادقی حدود چهار سال مسئولیت اداره کل تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را عهده‌دار بود و با عملکرد خوب و درخشانی که داشت هنرمندان تجسمی زیادی را از طیف‌های مختلف فکری جذب کرد.  موارد مختلفی از این قبیل اقدامات در زندگی هنری پرثمر او وجود دارد.


 
 تولی و تبری در هنر
 نکته قابل‌ذکر در مورد شخصیت هنری وی هم سیاست‌گذاری فرهنگی برای طراحی آثار است. با نگاهی به سیر آثار متوجه می‌شویم که ایشان در دو جهت "تولی" و "تبری" آثارش را اجرا کرده است. تابلوهایی که اغلب در اندازه‌های بزرگ با مضامین عاشورایی، شهادت، معرفی مقام و شخصیت والای شهدا، مضامین عرفانی، حماسه‌های انقلاب و امثال آن اجرا شده و زینت‌بخش موزه‌ها و گنجینه‌های کشور است. این آثار به‌قدری ازنظر هنری ارزشمندند که باید کتاب مستقلی درباره آن تألیف و بیان هنرمندانه و تفکر حاکم بر آن‌ها موردبحث و بررسی قرار گیرد.
 
جلوه دیگر آثار ایشان در جهت "تبری" از تفکر طاغوت جدید و قدیم و مظاهر نکبت‌بار آن‌ها بوده است. این آثار دارای ویژگی خاصی است که کمتر در آثار هنرمندان همفکر او مشاهده می‌شود. استاد صادقی جنایات منافقین و گروه‌های محارب را با زیرکی و تیزبینی و با استفاده از عناصر بصری نقاشی، خصوصاً نمادهای شیطانی رایج در این گروه‌های منحرف به تصویر کشیده است. جنایات آل‌سعود و صدام و رهبران آمریکا، اسرائیل و سران اروپایی را نیز با همین شیوه هنری ترسیم کرده است. نقد بر وضعیت زندگی انسان غرب‌زده امروز که دلقک‌وار اسیر زندگی شهوانی دنیای دنی شده، مجموعه زیبا و متفکرانه دیگری بود که چند سالی بود آن‌را شروع کرده بود و قصد داشت این مجموعه را در خارج از کشور به نمایش بگذارد.

 

باید گفت این آثار می‌توانند در موزه‌ها و گالری‌های مشهور جهان به نمایش درآمده و مورد استقبال هنرمندان و صاحب‌نظران هنری قرار گیرد. البته ایشان در چندین نمایشگاه خارجی شرکت داشته و آثارشان هم بسیار موردتوجه قرار گرفته است. حتی یکی از مؤسسات بین‌المللی، بخشی از یکی از آثارش را برای نماد خود استفاده کرد.
  

رهبر انقلاب در دیدار دست اندرکاران همایش ملّی «فقه هنر»

 □ بیانات  □ عکس  □ صوت و فیلم  □ نسخه چاپی

اسلام نه تنها هنر را قبول دارد بلکه به آن تشویق نیز می‌کند/هنر، از اموری است که فقه باید به آن بپردازد (۱۳۹۴/۱۰/۲۳ - ۰۹:۲۰)بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دست اندرکاران همایش ملّی «فقه هنر» که در تاریخ 21 دی 1394 برگزار شده بود، صبح امروز در مرکز همایشهای غدیر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، منتشر شد.
حضرت آیت الله خامنه‌ای در این دیدار با اشاره به اهمیت موضوع هنر و اظهار خرسندی از ورود حوزه علمیه به مقوله فقه هنر، گفتند: هنر، امری مبارک و انسانی، زاییده‌ی تخیل قوی و ذوق وافی و جزء زندگی انسان است و در میان فقها و در حوزه‌های علمیه نیز همواره هنرمندان برجسته‌ای در شاخه شعر و ادب وجود داشته‌اند.
رهبر انقلاب، «تحقیق، عمق‌یابی و تبیین فقه هنر برای جامعه» را کاری مبارک و لازم خواندند و خاطرنشان کردند: فقه، متکفّل همه امور زندگی بشر است و هنر نیز یکی از همین امور است که باید فقه به آن بپردازد.
ایشان لازمه استنباط احکام و اظهارنظر فقهی در خصوص مقولات هنری را آشنایی فقیه با هنر و حد و مرزهای آن دانستند و افزودند: اسلام نه تنها هنر را قبول دارد بلکه به آن تشویق نیز می‌کند و نمونه‌های تاریخی آن، نشاندهنده همین توجه و تشویق است.
حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به آمیخته بودن هنر با جوامع بشری امروز و آثار مستقیم آن در فکر، روح و سبک زندگی انسان، گفتند: در خصوص برخی فتاوای معروف در مسائل هنری با دقت و عمق‌یابی می‌توان به حرفهای تازه و نویی رسید.
رهبر انقلاب در خصوص الزامات نوآوری در فقه هنر تأکید کردند: باید مسأله «انضباط فقهی» به‌طور جدی مورد توجه باشد و بدون تأثیر گرفتن از جوّ عمومی، و با استفاده از اصول و روش استنباط فقهای شیعه در مراجعه به کتاب و سنّت، در خصوص فقه هنر نیز به نتایجی رسید.
ایشان همچنین با تقدیر از پایه‌گذاری سنت حسنه تفقه در هنر و برگزاری همایش فقه هنر، خطاب به دست اندرکاران این همایش تأکید کردند: این کار باید خیلی زودتر از اینها انجام می‌گرفت و اکنون که آغاز شده است، باید آن را بدون توقف دنبال کنید.