پنجشنبه‌های غیررسمی

بررسی اهداف و اثرات جلسات خصوصی رهبر انقلاب با نخبگان

 ارتباط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با آحاد مردم خصاصاً نخبگان و خواص جامعه، سابقه‌ای طولانی دارد و ریشه‌های آن به پیش از انقلاب بازمی‌گردد. حتی زمانی که حکومت طاغوت بر ایران حاکم بود، رابطه‌ی ایشان با دانشجویان و طلاب برجسته، ادیبان و روشنفکران، و فعالان سیاسی و مذهبی، رابطه‌ی پررنگ و گسترده بود که خیلی از همان رابطه‌ها تا امروز هم پابرجاست.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به موازات آنکه نقش خواص و نخبگان و جریان مردمی انقلاب اسلامی برجسته‌تر شد، دایره‌ی چنین ارتباطاتی با قشرهای مختلف مردم افزایش یافته و در دوران ریاست جمهوری نیز، دیدار با فعالان فرهنگی و علمی، تبدیل به یکی از برنامه‌های مستمر ایشان شد.
اصرار و تاکید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر رابطه‌ی دوسویه با مردم و نخبگان، در دوران رهبری ایشان نیز ادامه پیدا کرده و نقشی مضاعف در پدیده‌های اجتماعی پیدا کرده است؛ چرا که شنیدن بی‌واسطه‌ی دیدگاه‌ها و دغدغه‌های افراد در سطوح مختلف، شناخت دقیق‌تری را از آنچه در متن جامعه اتفاق می‌افتد به همراه دارد.
اما در سال‌های اخیر، پدیده‌ی دیدارهای پنجشنبه‌ای، ساختاری جدید به این تعاملات دوسویه افزوده که هم کارکرد انگیزه‌بخشی به فعالان جامعه و نخبگان انقلابی را دارد و هم فرصتی است برای پاسخ به سوالات و ابهامات برخی افراد.
البته هدف از برگزاری این دیدارها، صرفا آشنایی و مواجهه با آدم‌ها و چهره‌ها نیست و علاوه بر کارکردهایی که پیشتر ذکر شد، محتوای جدی و کارشناسانه جلسات در جهت‌گیری‌ها و سیاست‌های جامعه نقش موثری داشته است. علاوه بر این، شاید بتوان گفت که شکوفایی بسیاری از حضار جوان در این دیدارهای محفلی، میوه‌های سخنان و گفتمانی است که در همین نشست و برخاست‌ها ایجاد شده است.

 هدف از برگزاری دیدارهای پنج‌شنبه با رهبر انقلاب چیست و بفرمایید که فرآیند برگزاری آن به چه نحوی است؟
 تا الان صدها دیدار با رهبر انقلاب برگزار شده، امّا دیدارهای پنج‌شنبه‌ از سه جهت از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. اوّلی به جهت ارتباط نزدیک و ساده و صمیمی با رهبر بزرگوار انقلاب است، دومی به‌جهت گفت‌وگوهایی که در این دیدارها انجام میشود با ایشان و سومی به‌‌جهت تخصصی‌بودن دیدارها؛ به نظر من از این سه جهت این دیدارها در مقایسه با سایر دیدارهایی که تا الان برگزار شده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تا قبل از آمدن ویروس منحوس کرونا، حدود پنجاه دیدار پنج‌شنبه‌ای برگزار شد و البته از جهت زمانی پشت‌سرهم نبود و در ظرف حدوداً پنج سال برگزار شد و در این دیدارها طیف‌های مختلفی عمدتاً از جوانان انقلابی مثل دانشمندان، مخترعین، اساتید حوزه و دانشگاه، جهادگران، هنرمندان، ادبا، شعرا، ناشرین، مترجمین، اصحاب رسانه، اعضای اندیشکده‌ها و غیره حضور پیدا کردند.

در بین افرادی که شرکت کردند، سلائق و ذائقه‌های گوناگونی را مشاهده می‌کنیم. دوستانی هم که دست‌اندرکار بودند و مسئولیت برگزاری نشست‌ها را به عهده داشتند، تلاش‌شان بر این بود کسانی را در این دیدارها دعوت کنند که یک حرف نویی یا کار فوق‌العاده‌ای در رشته‌ی تخصصی خودشان انجام داده باشند که این دیدارها از یک کیفیت مناسبی برخوردار باشد. ضمن اینکه یک دیدار کوچک و ساده و صمیمی طبعاً خیلی نمی‌تواند پرتعداد باشد و تعداد کسانی که دعوت می‌شوند اندک است، برای اینکه صمیمیت و سادگی جلسه حفظ شود. مهم‌تر از همه‌ اینکه اعضای جلسه بتوانند به‌راحتی با رهبر بزرگوار انقلاب گفت‌وگو کنند و ارتباط برقرار کنند تا نتایجی که انتظار می‌رود ان‌شاءاللّه محقق شود.

من این دیدارها را یکی از مظاهر روشن رابطه‌ی امامت و امت در اندیشه‌ی سیاسی اسلام تلقی می‌کنم. درواقع امام و رهبر در جامعه‌ی اسلامی با اقشار گوناگون مردم، اعم از عامه و نخبگان بی‌پرده ارتباط برقرار می‌کند، از مسائل و دردهای جامعه کاملاً باخبر است، از عمق و پیچیدگی‌های تحولات اجتماعی آگاهی دارد، در مواجهه‌اش با مردم هیچ‌گونه تکبّری ندارد، با مردم مثل پدر مهربان برخورد می‌کند و با تکلّف حرف نمی‌زند، کسی در بیان نظراتش در حضور امام و رهبر امت لکنت زبان پیدا نمی‌کند و در حضور خودش اجازه‌ی تملق‌گویی به کسی نمی‌دهد و با سعه‌ی صدر نقدها را می‌شنود. مهم‌تر از همه اینکه از خوشحالی مردم خوشحال می‌شود و از ناراحتی آن‌ها ناراحت می‌شود. به نظر من این رابطه‌ی بسیار مترقی و متعالی که ما بین امام و امت در اندیشه‌ی سیاسی اسلام داریم را در این دیدارها می‌شود به‌وضوح مشاهده کرد و شاید کم نظیر هم باشد، از این جهت که این ویژگی‌ها در مجموعه‌ای از دیدارها کنار هم قرار گرفته و به ما یک تصویر کامل و منسجم از ارتباط امام و امت ارائه می‌کند.