اربعین هنگامه بی‌نظیر و استثنائی در تاریخ اسلام
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار جمعی از موکب‌داران عراقی فرمودند: «آنچه برای ما نقل میشود از رفتار شما برادران عزیز عراقی در مواکبِ میانِ راه و رفتار کریمانه‌ی شما با زائران حسینی، چیزهایی است که نظیر ندارد؛ در دنیای امروز این چیزها نظیر ندارد. همچنان که خود راهپیمایی اربعین در تاریخ نظیر ندارد، رفتار کریمانه‌ی شما هم حقیقتاً نظیر و شبیهی ندارد.» ۱۳۹۸/۰۶/۲۷
ظرفیت‌های پیاده‌روی اربعین از جنس ظرفیت‌های میدانی است. حضور هرچه بیشتر عزاداران و محبان اهل‌بیت و امام حسین علیهم‌السّلام در این راهپیمایی از کشورها و مناطق مختلف و استفاده از امکانات رسانه‌ای در انعکاس این رویداد، موجب ایجاد روابط و ارتباطات بین جریانات مختلف، علمای مختلف و مؤسسات و گروه‌ها و شخصیت‌ها است. بنابراین ظرفیت برگزاری راهپیمایی اربعین می‌تواند هم جنبه‌های اجرایی و هم جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی داشته باشد، مثل برگزاری همایش‌ها، سمینارها، اجتماعات در سطوح مختلف با هدف معرفی این رویداد بزرگ اسلامی و تشیع.اما علت ترس و نگرانی دشمنان از این گردهم‌آیی خیلی واضح است. دشمنان مسلمانان و وحدت شیعیان و به‌خصوص دشمنان انقلاب اسلامی و جبهه‌ی مقاومت، طبیعی است که هم نگران باشند و هم بترسند، چون راهپیمایی اربعین مظهر وحدت و همکاری و نزدیکی بین ملت‌ها و مردم و باعث قدرت گرفتن این‌ها در منطقه و در صحنه‌ی بین‌المللی است. دشمنان از هر اقدامی که منجر به قدرت و تقویت شیعیان و جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی و منجر به تقویت و حمایت از جریان مقاومت اسلامی بشود، نگرانند و می‌ترسند. در نتیجه تلاش می‌کنند که آن را یا از بین ببرند یا تضعیف کنند.
بین دو کشور همسایه و مسلمان ایران و عراق در زمینه‌های مختلف نوعی هم‌گرایی اسلامی و منطقه‌ای ایجاد شده است. مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی از این روابط ناراحت و نگرانند.جمهوری اسلامی ایران و عراق امروز روابط گسترده‌ای در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و اقتصادی دارند و بین این دو کشور همسایه و مسلمان و برادر در زمینه‌های مختلف نوعی هم‌گرایی اسلامی و منطقه‌ای ایجاد شده است. مخالفان و دشمنان جمهوری اسلامی از این روابط ناراحت و نگرانند، چون این را باعث تقویت و قدرت و نقش منطقه‌ای و بین‌المللی ایران تعریف و تحلیل می‌کنند. فشاری که آمریکایی‌ها با تحریم‌ها و محاصره‌ی اقتصادی ایران می‌آورند، طبیعی است که این روابط را به‌نوعی برون‌رفت از این تحریم‌ها می‌دانند.
مقاومت؛ سیره مستمر اهل‌بیت علیهم‌السّلام
|پرونده «مقاومت حسینی»|
«امام حسین علیه‌السّلام، عظیم‌ترین مبارز و مجاهد تاریخ اسلام است؛ چون او در چنین میدانى ایستاد و نترسید و مجاهدت کرد.» این جمله‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است درباره عنصر استقامت در قیام حسینی است و بهانه‌ای است برای پرداختن به مسألهی مقاومت و ایستادگی امام حسین علیه‌السلام در بیانات رهبر انقلاب اسلامی. لذا، بخش فقه و معارف پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در پرونده «مقاومت حسینی»، در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامحسن محرمی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی و رئیس مؤسسه‌ی شیعه‌پژوهی، مسأله مقاومت در فرمایشات و سیره‌ی رفتاری حضرت امام حسین(علیه‌السّلام) را بررسی کرده است.
اگر بخواهیم یک نگاه تحلیلی به حرکت سیدالشهداء علیه‌السّلام داشته باشیم، می‌بینیم حضرت قبل از این که به کربلا برسند، در چندین موقف فرمایش‌ها و سخنانی داشته‌اند. روح حاکم بر این بیانات امام علیه‌السّلام چیست؟ و آیا این سخنان از موضع ضعف بیان شده یا عزتمندانه و از موضع مقاومت است؟کلاً سخنان امام حسین علیه‌السّلام از مدینه تا کربلا عزتمندانه است. اصلاً ماجرای نهضت عاشورا یک روی سکه‌اش حماسه و عزت است. یکی از بزرگ‌ترین محتواهای نهضت عاشورا حماسه است؛ چه در عمل امام حسین علیه‌السّلام و اصحاب امام، چه در بیانات ایشان. کلاً حماسه است این نهضت. البته بُعد مظلومیت هم دارد و یک بُعدش مظلومیت است، ولی یک بُعدش هم حماسه و عزت است.
در مورد سخنان امام حسین علیه‌السّلام که اشاره کردید، نهضت امام با همین فرمایش‌های عزتمندانه شروع میشود. یعنی از همان وقتی که خبر مرگ معاویه به مدینه می‌رسد و والی مدینه امام را دعوت می‌کند که بیاید و مرگ معاویه را به او خبر می‌‌دهد و از ایشان بیعت می‌خواهد، حضرت عزتمندانه صحبت می‌کند. بعد در همان جا می‌فرماید که «وَ عَلَى الاِسْلامِ السَّلامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الاُمَّةُ بِراعٍ مِثْلَ یَزِیدَ»(۱)؛ باید فاتحه‌ی اسلام را خواند وقتی که اسلام مبتلا به حاکمی مثل یزید شود. یعنی در همان جا یزید را رد کامل می‌کند. این نحو موضع‌گیری موضع عزت است.
در ادامه وقتی امام از مدینه درمی‌آیند به سوی مکه، ابتدا از شاهراه می‌روند و از بیراهه نمی‌روند. ابن‌زبیر از بیراهه می‌رود، ولی امام از شاهراه می‌رود. مسلم بن عقیل به امام پیشنهاد می‌کند که امام هم از بیراهه برود، امام می‌فرمایند نه، من از بیراهه نمی‌روم. سپس و در تمام طول راه نیز فرمایش‌های حضرت بیانگر عزت و مقاومت است. اصلاً یک سمت نهضت امام حسین علیه‌السّلام هدفش عزت اسلام و نمایاندن این عزت بوده و حضرت اصلاً با عزت می‌توانسته به هدفش برسد.
البته این را عرض کنم که مقاومت و ایستادگی بر صراط مستقیم همواره مهم‌ترین سیره‌ی اهل بیت علیهم‌السّلام بوده و مشکلاتی هم اگر پیش آمده، به خاطر همین سیره و روش بوده است. امیرالمؤمنین از همان سقیفه تمام حرکت‌شان عزتمندانه است. حضرت به هیچ وجه جنازه‌ی پیامبر صلوات‌الله‌علیه‌وآله را رها نمی‌کند که دنبال بیعت برود. می‌فرماید من الان وظیفه‌ام این است که احترام پیغمبر را نگهدارم و بر پیکر ایشان نماز بخوانم و کنارش باشم. امیرالمؤمنین از کنار پیامبر تکان نمی‌خورند. دیگر اهل بیت علیهم‌السّلام هم همین‌طور بودند. شما حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را ببینید، می‌روند مسجد برای قصه‌‌ی فدک و آن کسانی که این واقعه را گزارش کرده‌اند، میگویند که با چه عظمتی و با چه عزتی هم رفتند ایشان. میگویند راه‌رفتن حضرت سلام‌الله‌علیها مثل راه‌رفتن پیامبر صلوات‌الله‌علیه‌وآله بود. فرمایش‌ها و سخنان امام حسین علیه‌السّلام از مدینه تا کربلا هم دقیقاً همین گونه است.
آیا می‌توان گفت که روحیه‌ی عزت‌مندانه‌ی اهل بیت علیهم‌السّلام اختصاص به عاشورا ندارد و اساساً جزئی از فرهنگ ایشان و پیروان‌شان است؟از مهم‌ترین خصایص اهل بیت علیهم‌السّلام همین روحیه‌ی عزت ایشان است و این خصیصه را در هر جایی حفظ کرده‌اند؛ حتی یاران و پیروان و نزدیکان ایشان. شما مثلاً مسلم بن عقیل را ببینید که وقتی مسألهی مرگ پیش می‌آید، می‌گوید آیا با مرگ ما را می‌ترسانید؟! ما از مرگ نمی‌ترسیم. یا مثلاً عموی پیامبر جناب عباس بن عبدالمطلب، بعضی از کارگردانان سقیفه آن زمان آمدند پیش او تا یک جوری نظرش را جلب کنند تا همراهی کند، گفت نه، اگر حق ماست که همه‌اش را بدهید وگرنه حق ما نیست و ما طمع نداریم و آب پاکی را ریخت روی دستشان. امیرالمؤمنین علیه‌السّلام هم همین گونه بود و دیگر اهل بیت علیهم‌السّلام نیز همین‌طور. لذا امام حسین علیه‌السّلام نیز به قیمت جان عزیزشان در مقابل ذلت یزید کوتاه نیامدند.
یک تعبیری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دارند که می‌فرمایند «کسی پایش نمی‌لرزد که اولاً در حد اعلی بصیرت داشته باشد و ثانیاً قدرت نفس داشته باشد و ضعف نفس نگیرد. این دو خصوصیت را امام حسین علیه‌السّلام در کربلا نشان داد.»(۲) این روحیه چطور در واقعه‌ی عاشورا تجلی کرده است؟سیدالشهداء علیه‌السّلام در اعلی‌درجه‌ی فضیلت بودند. شما می‌دانید که امام افضل‌الناس است و به قول فرمایش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در اعلی‌درجه‌ی بصیرت است. یعنی آن چیزی که باید دانسته بشود، امام آن را در اعلی‌درجه‌ی دانستن و آگاهی می‌داند. در مصالح و مفاسد هم همین طور است. امام به طور کامل به مصالح و مفاسد جامعه آگاهی دارد که چه چیزی مصلحت است و چه چیزی نیست و چگونه باید رفتار کند. این اعلی‌درجه‌ی بصیرت و آگاهی است. در صلح امام حسن مجتبی علیه‌السّلام نیز همین ایستادگی وجود دارد. بله، یک وجه از واقعه‌ی عاشورا عزت است و مقاومت و ایستادگی در صراط مستقیم.